برنامه نویسی را از کجا شروع کنیم؟ نقشه راه برنامه نویسی

برنامه نویسی فرآیند استفاده از زبان های برنامه نویسی برای ارائه دستورالعمل ها به یک سیستم هوشمند مانند کامپیوتر، گوشی های هوشمند و یا تبلت است. این دستورالعمل ها رابط بین انسان و ماشین هستند. در جامعه امروزی، دانش برنامه نویسی یکی از با ارزش ترین مهارت هایی است که یک فرد می تواند داشته باشد.

امروز کامپیوتر و اینترنت همه چیز را تغییر داده‌اند؛

خرید، سفر، یادگیری و حتی سرگرمی ما.
اگر برنامه نویسی نبود، فیسبوک، یوتیوب، بانکداری آنلاین و خرید اینترنتی وجود نداشت.

چرا باید برنامه نویسی یاد بگیریم؟

برنامه نویسی یکی از مهم ترین جنبه های زندگی مدرن است که به ما اجازه می دهد تا با ماشین ها به روش هایی تعامل کنیم که قبلاً امکان پذیر نبود. برنامه نویسی ما را قادر ساخته است که تحقیقات خود را به سادگی انجام دهیم، محصولات و خدمات جدید طراحی کنیم، امور مالی خود را مدیریت کنیم، با دیگران در سراسر جهان ارتباط برقرار کنیم و…

کامپیوتر و اینترنت نحوه زندگی و تعامل ما با دنیای اطراف را کاملاً تغییر داده است. کامپیوتر به ما امکان می دهد تا با مردم آن سوی کره زمین ارتباط برقرار کنیم. برنامه نویسی روش خرید، مسافرت، یادگیری و کار ما را تغییر داده است. دستگاه های هوشمند بخش مهمی از زندگی روزمره ما هستند.

بدون کامپیوتر و اینترنت، زندگی ما بسیار متفاوت خواهد بود. فیسبوک یا یوتیوب وجود نخواهد داشت. هیچ بانکداری آنلاین یا تجارت الکترونیکی وجود نخواهد داشت. و امکان خرید آنلاین برای هزاران محصول مختلف و تحویل آنها به منزل با یک کلیک ماوس وجود نخواهد داشت.

علاوه بر این موارد در زیر به چند مورد دیگر از اهمیت آموزش برنامه نویسی در دنیای مدرن اشاره می کنیم:

• برنامه نویسی به رشد فناوری های مختلف کمک می کند.
• در هر زمینه کاری به افزایش درآمد منجر می شود.
• باعث ایجاد چیزهای منحصر به فرد می شود.
• به افزایش درک و فهم از دنیای امروزی کمک می کند.
• برای برنامه نویسان بسیار جذاب و سرگرم کننده است.

مراحل یادگیری برنامه نویسی

یادگیری برنامه نویسی یک مسیر طولانی ولی جذاب است. بسیاری از افراد بدون هدف مشخص یا نقشه راه شروع می‌کنند و در میانه راه دچار سردرگمی می‌شوند. اگر می‌خواهید در این مسیر موفق شوید، باید با یک برنامه اصولی پیش بروید. در ادامه نقشه راهی مرحله به مرحله آورده‌ایم که براساس تجربه برنامه‌نویسان حرفه‌ای و نیاز بازار کار تنظیم شده است.

1. آشنایی با مفاهیم پایه

• معماری کامپیوتر و ساختمان داده‌ها
• شبکه، اینترنت و نحوه کار وب

2. انتخاب زبان و ابزارهای ابتدایی

• آشنایی با زبان های برنامه‌نویسی مختلف
• انتخاب یک زبان مناسب (مثل پایتون یا جاوا اسکریپت)
• کار با ویرایشگرهای متنی (VS Code و Sublime)

3. یادگیری پایه‌های وب

• شروع با دوره HTML و CSS
• آموزش جاوا اسکریپت برای افزودن تعامل به صفحات وب
• آشنایی با مفاهیم پایه UI و UX
• یادگیری بوت استرپ (Bootstrap) برای طراحی واکنش گرا

4. ورود به برنامه نویسی بک‌اند

یادگیری PHP یا Node.js

کار با پایگاه داده (MySQL یا MongoDB)

مدیریت دیتابیس و امنیت اطلاعات

5. کار عملی و پروژه‌محور

• شرکت در یک کلاس آموزشی معتبر برنامه نویسی (آنلاین یا حضوری)
• اجرای پروژه‌های کوچک و انتشار آن‌ها در GitHub
• بررسی و مطالعه کدهای برنامه‌نویسان حرفه‌ای
• گرفتن بازخورد از جامعه برنامه‌نویسی (انجمن‌ها و گروه‌ها)

6. تخصصی‌تر شدن

• یادگیری فریم‌ورک‌ها (مثل Laravel، React، Django)
• مطالعه درباره Design Patterns
• یادگیری DevOps و مفاهیم CI/CD
• ورود به برنامه نویسی هوش مصنوعی با پایتون

7. مهارت‌های مکمل

آموزش سئو برای بهینه‌سازی وب‌سایت

تسلط بر وردپرس برای ورود سریع به بازار کار

آشنایی با تکنولوژی‌های جدید (هوش مصنوعی، Progressive Web Apps، Web3)

بعضی از این موارد بصورت کامل و جامع در مقالات دیگر دارکوب توضیح داده شده اند که به آن ها لینک داده ایم. بقیه موارد را در زیر توضیح خواهیم داد.

آشنایی با معماری کامپیوتر و ساختمان داده ها

اولین قدم برای ورود به دنیای کامپیوتر آشنایی با ساختار یک کامپیوتر و داده های آن است. شما ابتدا باید با قطعات مختلف یک کامپیوتر مثل رم، سی پی یو، هارد و… آشنا شوید و وظیفه هرکدام را بدانید.

معماری داده نیز نحوه مدیریت داده های موجود در کامپیوتر را شرح می دهد. از ذخیره سازی تا عملیات پردازش، تبدیل و توزیع داده ها را باید بصورت کامل یاد بگیرید.

آشنایی با ساختار اینترنت و وب

معماری وب فرآیند طراحی، ایجاد و پیاده سازی یک برنامه کامپیوتری مبتنی بر اینترنت است. اغلب، این برنامه ها وب سایت هایی هستند که حاوی اطلاعات مفید برای یک کاربر هستند و توسعه دهندگان وب ممکن است این برنامه ها را برای یک هدف، شرکت یا برند خاص طراحی کنند.

تعیین هدف بلند مدت

برای هر کاری در دنیا چند هدف بلند مدت می توان تعریف کرد. طبیعتا برنامه نویسی هم اهداف منحصر بفرد خود را دارد. این هدف می تواند توسعه دادن یک زبان موجود، ابداع یک زبان جدید، مهاجرت، کسب مدرک، پیشرفت تکنولوژی، ساخت یک تیم قوی و یا اهداف دیگر باشد. قبل از ورود به دنیای برنامه نویسی شما باید هدف خود را تعیین کنید.

ویدیوهای آموزشی یوتیوب

اگر سطح زبان انگلیسی شما قوی باشد خیلی راحت با یک جستجوی ساده هزاران ویدیو آموزشی را می توانید در یوتیوب پیدا کنید. با این حال در زبان فارسی نیز آموزش های متعدد و خوبی وجود دارند که می توانید از آنها استفاده کنید.

آموزش برنامه نویسی انگلیسی در یوتیوب

نقشه راه برنامه نویسی 30/60/90 روزه

کتاب های مناسب برای شروع برنامه نویسی

ابتدا باید عرض کنم که داشتن پایه زبان انگلیسی قوی در برنامه نویسی بسیار مهم است ولی چون به کامپیوتر ربطی ندارد در نقشه راه به آن اشاره نکردیم.

در زیر به معرفی 5 کتاب انگلیسی معتبر برای شروع برنامه نویسی می پردازیم که اگر توانایی خواندن کتاب های انگلیسی را نداشتید می توانید به دنبال نسخه های ترجمه شده آن ها بگردید.

• Clean Code اثر Robert C. Martin
• The Pragmatic Programmer اثر Andy Hunt and Dave Thomas
• Code Complete اثر Steve McConnell
• Design patterns اثر Erich Gamma و Richard Helm و Ralph Johnson و John Vlissides
• Structure and Interpretation of Computer Programs اثر Gerald Jay Sussman و Hal Abelson و Julie Sussman

مفاهیم پایه UI و UX:

UI (User Interface) به معنی رابط کاربری و UX (User Experience) به معنی تجربه کاربری است. این دو در حقیقت دو روی یک سکه هستند و معمولا در کنار هم نام برده می شوند. بخش رابط کاربری معمولا به طرح بندی و رنگ بندی ظاهر سایت مربوط می شود و بخش تجربه کاربری معمولا به پیمایش صفحات و تجربه ای که کاربر از گشت و گذار در سایت شما به دست آورده است مربوط می شود.

این دو دوره های آموزشی مفصل مربوط به خود را دارند و از زبان های برنامه نویسی فرانت اند یا سمت کاربر قدرت می گیرند.

بررسی کدهای برنامه نویسان بزرگ

برنامه نویسان بزرگ و مطرح دنیا کدهای خود را در فروم های برنامه نویسی مختلفی به اشتراک می گذارند. از معروفترین این فروم ها می توان به Github اشاره کرد. شما با ثبت نام در گیت هاب نه تنها می توانید کدهای بقیه را ببینید، بلکه می توانید کدهای خود را به اشتراک بگذارید تا برنامه نویسان متخصص بتوانند آن ها را توسعه دهند و ویژگی های جدیدی به آن اضافه کنند.

اشتراک گذاری کدها

گیت هاب یک منبع معتبر برای کارهای برنامه نویسی تیمی است. به این صورت که شما کدهای خود را فقط با همکارانتان به اشتراک می گذارید و هرکس کدها را تغییر دهد برای بقیه نیز تغییر می کند. با این ویژگی می توانید کارها را بین خود تقسیم کنید و هرکس یک بخش از برنامه را توسعه دهد.

تصحیح کدها

اگر در قسمتی از کدهای خود دچار مشکل شدید اصلا نگران نباشید. غیر از گیت هاب سایت های دیگری در این زمینه فعالیت می کنند. از جمله معروفترین این سایت ها Stackoverflow است. هدف اصلی از این سایت ها رفع کردن ارورهای برنامه نویسی است.

همانطور که در تصویر مشاهده می کنید نزدیک 1.5 میلیون سوال فقط در مورد زبان php در این سایت مطرح شده است که این جای هیچگونه صحبتی را برای اهمیت استفاده از این سایت باقی نمی گذارد.

انجمن های برنامه نویسی

تقریبا می توان گفت گیت هاب و استک اور فلو مهمترین انجمن های برنامه نویسی هستند. غیر از آن ها به چند مورد دیگر نیز در زیر اشاره می کنیم:

• reddit.com
• webmatrices.com
• codeproject.com
• codeguru.com
• daniweb.com
• thecodingforums.com

یادگیری فناوری‌های پیشرفته

توجه داشته باشید که توسعه وبسایت‌ها و وب اپلیکیشن‌ها تنها منوط به استفاده از زبان‌ها و فناوری‌های فرانت‌اند و بک‌اند نیست. چرا که برای توسعه وبسایت‌های بزرگ نظیر آمازون، فیسبوک و… نیاز به فناوری‌های پیشرفته دیگری دارد که عبارتند از:

فریم ورک‌ها

زبان‌های برنامه‌نویسی را ساده‌تر می‌کنند. با استفاده از فریم ورک‌ها می‌توان وظایف دشوار و پشتکار در راه اندازی وبسایت را خودکارسازی کرد تا کار با آنها ساده‌تر شود.

کتابخانه‌ها

در کتابخانه‌ها معمولا قطعه کدهای آماده گردآوری و دسته بندی می‌شوند تا امکان پیاده سازی قابلیت‌های عملکردی آنها بدون نیاز به کدنویسی صورت بگیرد.

API

به عنوان یک واسط برنامه‌نویسی اپلیکیشن شناخته می‌شود که توسعه دهنده یک برنامه کاربردی تحت وب آن را ایجاد می‌کند. به کارگیری برخی از قابلیت‌های وب اپلیکیشن یا وبسایت توسط سایر توسعه دهندگان نیز بدون کدنویسی و با استفاده از API مربوطه صورت می‌گیرد.

نتیجه گیری

برنامه نویسی فرایندی است که برای یادگیری آن ابتدا باید با مفاهیم مختلفی آشنایی پیدا کنید. در این مقاله برخی از مفاهیم کاربردی برای این کار شرح داده شد که می‌توانید با افزایش مطالعه خود در این زمینه‌ها، یادگیری برنامه نویسی را آغاز کنید.

امروزه، گسترش استفاده از کامپیوتر و اینترنت سبب شده است که برنامه‌نویسی به یکی از مشاغل پردرآمد تبدیل شود که امکان دورکاری نیز برای آن فراهم است. یادگیری این رشته برای علاقه مندان به رشته It کار آسانی است و این افراد می‌توانند با اندکی تلاش و پشتکار به یادگیری برنامه‌نویسی بپردازند.