آیا یادگیری برنامه نویسی نیاز به دانشگاه دارد؟

این سؤال بارها و بارها از ذهن بسیاری از افرادی که به دنیای برنامه نویسی علاقه‌مند شده‌اند، عبور کرده است. از یک طرف، دانشگاه‌ها ساختاری منظم برای آموزش دارند و مدرک دانشگاهی هنوز هم در بعضی از شرکت‌ها یک امتیاز محسوب می‌شود. از طرف دیگر، بسیاری از برنامه‌نویسان موفق هیچ‌وقت پایشان را داخل دانشگاه نگذاشته‌اند و مسیر یادگیری خودشان را طی کرده‌اند.

اما این تصمیم فقط یک بله یا خیر ساده نیست. مسیرهای یادگیری و آموزش برنامه نویسی پیچیده‌تر از چیزی است که در نگاه اول به نظر می‌رسد. عوامل مختلفی، از جمله بازار کار، سطح مهارت‌های موردنیاز، نحوه یادگیری فردی و حتی نوع شرکتی که قصد دارید در آن استخدام شوید، در این معادله نقش دارند.

برنامه نویسی و مسیرهای یادگیری آن

وقتی صحبت از آموزش برنامه نویسی می‌شود، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که آیا باید از مسیر سنتی یعنی دانشگاه عبور کرد یا روش‌های دیگری هم وجود دارد؟ جواب ساده است: بله، روش‌های متعددی برای آموزش برنامه نویسی وجود دارد و دانشگاه فقط یکی از آن‌هاست.

یادگیری برنامه نویسی از طریق دانشگاه

دانشگاه یک مسیر کلاسیک برای یادگیری برنامه نویسی است. بسیاری از افرادی که در رشته‌های علوم کامپیوتر، مهندسی نرم‌افزار یا فناوری اطلاعات تحصیل می‌کنند، در نهایت برنامه‌نویس می‌شوند. دانشگاه، ساختاری مشخص دارد. دانشجویان طبق یک برنامه درسی از پیش تعیین‌شده مفاهیم بنیادی را یاد می‌گیرند.

اما آیا این مسیر همیشه بهترین انتخاب است؟ بستگی دارد. اگر قصد دارید در شرکت‌های بزرگ فناوری مثل گوگل، مایکروسافت یا اپل کار کنید، داشتن مدرک دانشگاهی قطعاً می‌تواند یک امتیاز باشد. برخی از این شرکت‌ها هنوز هم به مدرک تحصیلی به عنوان یک معیار نگاه می‌کنند.

اما این مسیر محدودیت‌های خودش را هم دارد. دانشگاه‌ها معمولاً کندتر از دنیای واقعی فناوری پیش می‌روند. زبان‌های برنامه نویسی و تکنولوژی‌هایی که تدریس می‌شوند، ممکن است قدیمی باشند یا کمتر در بازار کار برنامه نویسی استفاده شوند. علاوه بر این، دوره‌های دانشگاهی معمولاً روی مباحث تئوری تمرکز دارند و کمتر به مهارت‌های عملی که در بازار کار نیاز است، پرداخته می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از دانشجویان حتی پس از فارغ‌التحصیلی، برای ورود به بازار کار نیاز به شرکت در دوره‌های عملی دارند.

آموزش برنامه نویسی از طریق دوره‌های آموزشی و آموزشگاه‌ها

برای کسانی که نمی‌خواهند زمان و هزینه زیادی را صرف دانشگاه کنند، گزینه‌های دیگری وجود دارد. یکی از بهترین و محبوب‌ترین گزینه‌ها شرکت در دوره‌های آموزشی برنامه نویسی است که توسط آموزشگاه‌های مختلف ارائه می‌شود. این دوره‌ها معمولاً روی مهارت‌های عملی تمرکز دارند و افراد را برای ورود مستقیم به بازار کار آماده می‌کنند.

مزیت دوره‌های آنلاین برنامه نویسی

• یک مزیت بزرگ این روش، سرعت یادگیری است. به جای گذراندن چهار سال در دانشگاه، می‌توان در عرض چند ماه به مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار برنامه نویسی دست پیدا کرد. دوره‌های آموزشی برنامه نویسی معمولاً به‌روز هستند و مباحثی که تدریس می‌شوند، دقیقاً مطابق با نیازهای بازار است.
• برخی از این دوره‌ها شامل پروژه‌های عملی و کارآموزی هستند که به یادگیری عمیق‌تر کمک می‌کند.

معایب دوره‌های آنلاین برنامه نویسی

اگر دوره‌ای را انتخاب کنید که مدرس آن تجربه کافی نداشته باشد، ممکن است مطالب به درستی آموزش داده نشوند. پس شرکت در آموزشگاه‌های معتبر و شناخته، اولین قدم در این مسیر است.

آموزشگاه دارکوب با بیش از 10 سال سابقه در زمینه برنامه نویسی و 4000 وب سایت برنامه نویسی شده موفق؛ یکی از بهترین آموزشگاه‌ها در زمینه برنامه نویسی و طراحی وبسایت است. شما می‌توانید با شرکت در این دوره ها و دوره‌های کارآموزی مسیر پیشرفت خود را هموار کنید.

یادگیری خودآموز برنامه نویسی

یکی دیگر از مسیرهای رایج، یادگیری خودآموز است. بسیاری از برنامه‌نویسان حرفه‌ای، بدون رفتن به دانشگاه و حتی بدون شرکت در دوره‌های آموزشی رسمی، از طریق مطالعه منابع آنلاین، مشاهده ویدیوهای آموزشی، تمرین و انجام پروژه‌های شخصی مهارت کسب کرده‌اند. منابع رایگان و پولی زیادی در اینترنت وجود دارد، از یوتیوب گرفته تا پلتفرم‌هایی مثل (Udemy)، (Coursera) و (Codecademy).

اما یادگیری خودآموز برای همه مناسب نیست. این روش نیاز به انگیزه و پشتکار زیادی دارد. در دوره‌های آموزشی، یک ساختار مشخص وجود دارد که شما را ملزم به یادگیری می‌کند. اما وقتی خودتان مطالعه می‌کنید، ممکن است انگیزه خود را از دست بدهید یا ندانید که از کجا باید شروع کنید. علاوه بر این، ممکن است یادگیری پراکنده داشته باشید و برخی از مفاهیم کلیدی را جا بیندازید.

آیا مدرک دانشگاهی برای استخدام برنامه‌نویس ضروری است؟

اگر هدفتان از یادگیری برنامه نویسی، ورود به بازار کار است؛ احتمالاً یکی از سؤالاتی که ذهن شما را مشغول کرده این است که آیا شرکت‌ها هنگام استخدام برنامه‌نویس، به مدرک دانشگاهی نیاز دارند یا نه؟ جواب کوتاه این است: بستگی دارد. بسیاری از شرکت‌های فناوری معیارهای استخدامی خود را تغییر داده‌اند و دیگر مدرک دانشگاهی را تنها معیار اصلی نمی‌دانند. در مقابل، تأکید بیشتری بر مهارت‌های عملی، تجربه و توانایی حل مسئله دارند.

بررسی شرایط استخدام در شرکت‌های بزرگ

در شرکت‌های بزرگ، مخصوصاً آن‌هایی که در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت دارند، داشتن مدرک دانشگاهی هنوز هم یک امتیاز محسوب می‌شود، اما نه یک الزام قطعی.

شرکت‌هایی مانند گوگل، اپل و تسلا در چند سال اخیر رسماً اعلام کرده‌اند که دیگر برای برخی از مشاغل فناوری، مدرک دانشگاهی را به‌عنوان پیش‌نیاز در نظر نمی‌گیرند. در عوض، آنچه برای آن‌ها اهمیت دارد، توانایی حل مسائل پیچیده، درک مفاهیم برنامه نویسی و توانایی کار با فناوری‌های جدید است.

استخدام برنامه‌نویس در استارتاپ‌ها

بسیاری از استارتاپ‌ها به‌دنبال افرادی هستند که بتوانند سریع یاد بگیرند، خودشان مشکلات را حل کنند و بدون نیاز به نظارت زیاد کار را جلو ببرند. در این محیط‌ها، مدرک دانشگاهی اهمیت چندانی ندارد. در واقع، اگر بتوانید نمونه‌کارهای قوی ارائه دهید و نشان دهید که تجربه عملی دارید، احتمال استخدام شما بسیار بیشتر خواهد بود.

استخدام برنامه‌نویس در شرکت‌های دولتی

برخی از شرکت‌های سنتی‌تر که در حوزه‌هایی مانند بانکداری، بیمه یا صنایع وابسته به دولت فعالیت دارند، هنوز هم به مدرک دانشگاهی به‌عنوان یک معیار نگاه می‌کنند. برای این شرکت‌ها، داشتن مدرک می‌تواند نشانه‌ای از تعهد و پشتکار شما باشد. بنابراین، اگر هدف شما کار در چنین شرکت‌هایی است، ممکن است داشتن مدرک دانشگاهی به شما کمک کند اما این موضوع برای همه صدق نمی‌کند و بیشتر عمل شما برای استخدام مدنظر است.

مهارت‌های کلیدی مورد نیاز برای استخدام در برنامه نویسی

صرف‌نظر از اینکه مدرک دانشگاهی دارید یا نه، اگر می‌خواهید وارد بازار کار برنامه نویسی شوید و شغل پیدا کنید، باید مهارت‌های برنامه نویسی مشخصی را یاد بگیرید.

توانایی کدنویسی

شما باید بتوانید در یک یا چند زبان برنامه نویسی مثل پایتون، جاوا، جاوااسکریپت یا سی‌پلاس‌پلاس به‌خوبی کار کنید. اما تنها دانستن سینتکس یک زبان کافی نیست. شما باید مفاهیم اساسی مثل ساختمان داده‌ها، الگوریتم‌ها و شیوه‌های بهینه‌سازی کد را هم درک کنید.

آشنایی با ابزارهای پروژه محور در برنامه نویسی

برنامه‌نویسان معمولاً روی پروژه‌های گروهی کار می‌کنند. بنابراین، آشنایی با ابزارهای همکاری مثل گیت و گیت‌هاب ضروری است. همچنین، توانایی کار با پایگاه‌های داده، درک مفاهیم مربوط به API و آشنایی با فریم‌ورک‌های مختلف، می‌تواند شانس شما را برای استخدام افزایش دهد.

توانایی حل مسئله در برنامه نویسی

شما در برنامه نویسی باید بتوانید مشکلات را تحلیل کنید، راه‌حل‌های کارآمد پیدا کنید و آن‌ها را در قالب کد پیاده‌سازی کنید. بسیاری از کارفرمایان، به‌خصوص در شرکت‌های بزرگ، هنگام استخدام، بیش از هر چیز دیگر به این مهارت اهمیت می‌دهند.

تفاوت حقوق برنامه‌نویسان با مدرک و بدون مدرک دانشگاهی

یکی از سؤالاتی که بسیاری از افراد در زمینه حقوق برنامه نویس مطرح می‌کنند این است که آیا مدرک دانشگاهی تأثیری بر میزان حقوق برنامه نویس دارد یا خیر؟ بررسی‌ها نشان داده‌اند که بسیاری از برنامه‌نویسان خودآموخته، بعد از چند سال تجربه، می‌توانند درآمدی مشابه یا حتی بالاتر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی داشته باشند.

این موضوع به این دلیل است که شرکت‌ها بیشتر از هر چیز به خروجی کار شما نگاه می‌کنند. اگر بتوانید نشان دهید که پروژه‌های واقعی انجام داده‌اید و تجربه کافی دارید، مدرک دانشگاهی دیگر اهمیت زیادی نخواهد داشت.

فریلنسری در برنامه نویسی و مسیر جایگزین دانشگاه

برخی افراد دانشگاه را انتخاب می‌کنند، بعضی دیگر دوره‌های آموزشی را ترجیح می‌دهند و عده‌ای هم مسیر خودآموزی را در پیش می‌گیرند. اما در این میان، مسیری وجود دارد که روزبه‌روز محبوب‌تر می‌شود: فریلنسری در برنامه نویسی. دنیای فریلنسری آزادی‌های خاص خودش را دارد:

• شما می‌توانید پروژه‌های مختلفی را انتخاب کنید، روی کارهایی که علاقه دارید تمرکز کنید و زمان‌بندی خود را تعیین کنید. این سبک کار برای کسانی که دوست دارند استقلال داشته باشند و از چارچوب‌های رسمی خوششان نمی‌آید، یک گزینه ایده‌آل است.
• نیازی نیست حتماً مدرک دانشگاهی داشته باشید.
• نیازی نیست هر روز در یک ساعت مشخص به دفتر کار بروید.
• و مهم‌تر از همه، میزان درآمد شما به توانایی‌های خودتان بستگی دارد، نه به حقوقی که یک شرکت برایتان تعیین می‌کند

اما این روش کار کردن، بدون چالش نیست. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، پیدا کردن پروژه‌های مناسب است. در ابتدای مسیر، ممکن است کارفرماها ترجیح دهند با افراد باتجربه‌تر همکاری کنند. به همین دلیل، اگر قصد دارید وارد این حوزه شوید، باید ابتدا برای خود نمونه‌کارهایی ایجاد کنید. طراحی یک وب‌سایت، مشارکت در پروژه‌های متن‌باز و کار کردن به عنوان کارآموز می‌تواند به شما کمک کند تا نمونه‌کارهای قوی داشته باشید و کارفرماها را متقاعد کنید که توانایی انجام پروژه‌های حرفه‌ای را دارید.

نقش دوره‌های آموزشی در موفقیت برنامه‌نویسان فریلنسر

در حالی که فریلنسری به شما آزادی بیشتری می‌دهد، اما این به معنی کنار گذاشتن یادگیری نیست. برعکس، در دنیای فریلنسری، به‌روز نگه‌داشتن مهارت‌ها اهمیت بیشتری دارد، چون رقابت بسیار شدید است. یکی از روش‌های موثر برای بالا بردن مهارت‌ها، شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی است.

آموزشگاه‌هایی مختلف دوره‌های مختلفی را ارائه می‌دهند که مخصوص برنامه‌نویسانی طراحی شده که می‌خواهند به‌سرعت وارد بازار کار برنامه نویسی شوند. این دوره‌ها معمولاً روی مهارت‌های عملی تمرکز دارند، چیزی که برای یک فریلنسر بسیار حیاتی است.

شرکت در یک دوره خوب می‌تواند به شما کمک کند مسیر یادگیری خود را بهتر سازمان‌دهی کنید. به جای اینکه وقت زیادی را صرف پیدا کردن منابع مناسب کنید. شما در دوره‌های آموزشگاه دارکوب می‌توانید از آموزش‌هایی که توسط افراد با تجربه ارائه می‌شود استفاده کنید. همچنین، برخی از این دوره‌ها شامل پروژه‌هایی هستند که می‌توانند به‌عنوان نمونه‌کار در رزومه شما قرار بگیرند.

کلام آخر ما با شما

برنامه نویسی یکی از حوزه‌هایی است که مسیر ورود به آن، برخلاف بسیاری از رشته‌های دیگر، کاملاً انعطاف‌پذیر است. اگر هدف شما ورود سریع به بازار کار برنامه نویسی و کسب مهارت‌های عملی است، دوره‌های آموزشی برنامه نویسی یا مسیر خودآموز می‌تواند نسبت به دانشگاه مؤثرتر باشد. بسیاری از برنامه‌نویسان موفق، بدون داشتن مدرک دانشگاهی، فقط با تمرین و اجرای پروژه‌های واقعی توانسته‌اند در این صنعت جایگاه خود را پیدا کنند.